Công trình hồ chứa nước Bản Lải
Công trình đầu mối hồ chứa nước Bản Lải được xây dựng trên sông Kỳ Cùng thuộc địa phận xã Khuất Xá, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn. Đây là công trình thủy lợi có quy mô lớn nhất từ trước đến nay của tỉnh Lạng Sơn không chỉ đảm bảo cắt lũ cho vùng hạ du, cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất, công trình còn kỳ vọng tạo nên những hướng mới trong phát triển kinh tế – xã hội tại vùng dự án
Các thông số chính của công trình hồ chứa nước Bản Lải:
- Cấp công trình: cấp II (theo QCVN 04-05:2012/BNNPTNT);
- Diện tích lưu vực: 457km2;
- Mực nước dâng bình thường (MNDBT): +303,1m;
- Mực nước chết (MNC): +294,5m;
- Dung tích hữu ích: 40,27 triệu m3;
- Dung tích ứng với MNC: 25,34 triệu m3;
- Diện tích mặt hồ ứng với MNDBT: 6,29km2;
Ảnh 1: Phối cảnh đầu mối công trình hồ Bản Lải – Lạng Sơn
Các công trình chính hồ Bản Lải:
1. Đập chính ngăn sông: Là đập bê tông đầm lăn (RCC), cao trình đỉnh đập +314,7m; chiều dài đỉnh đập 372m; chiều rộng đỉnh đập 10m; chiều cao đập lớn nhất 55,7m; mái thượng lưu thẳng đứng, mái hạ lưu nghiêng với m = 0,8.
2. Đập tràn xả lũ: Đập tràn xả lũ là sự kết hợp giữa tràn xả mặt với tràn tường ngực. Trong đó, tràn xả mặt là dạng đập tràn trọng lực với mặt tràn Ofixerov không chân không, cao trình ngưỡng tràn +303,1m; có 2 khoang với kích thước mỗi khoang tràn B´H = 12 ´ 10,34m; điều tiết bằng van cung có kích thước B´H = 12´11,5m, đóng mở bằng xilanh thủy lực. Tràn tường ngực cũng có dạng Ofixerov không chân không, cao trình ngưỡng tràn +294m; có 3 khoang với kích thước mỗi khoang B ´ H = 5,0 ´ 3,5m. Nối tiếp sau tràn là công trình tiêu năng dạng bể tiêu năng có chiều dài bể tiêu năng L=70m.
Ảnh 2: Tràn xả lũ – nhìn từ hạ lưu
Ảnh 3: Cửa van tràn xả mặt
Ảnh 4: Cửa van tràn tường ngực
3. Cống lấy nước: Là cống có áp, vận hành bằng van côn ở hạ lưu. Cao trình ngưỡng cống +288,25m; đường kính cống được chia làm 2 đoạn với đoạn trước cụm chia nước có đường kính 3,5m dài 35,6m; đường kính cống từ cụm chia nước đến van côn có đường kính thu nhỏ dần từ 3,5m ¸ 1,2m với chiều dài 19,7m. Lưu lượng thiết kế cống là 37,32m3/s.
4. Cống chờ dẫn vào nhà máy thủy điện: Có đường kính 3,5m, chiều dài 7,8m với lưu lượng thiết kế vào nhà máy thủy điện là 34,8m3/s.
Ảnh 5: Đầu chờ vào nhà máy thủy điện
5. Hệ thống quan trắc: Đập được lắp đặt hệ thống quan trắc tương đối đầy đủ với các hệ thống quan trắc về chuyển dịch đứng (lún), chuyển dịch ngang, độ mở rộng và thu hẹp khe nối các khối bê tông, thấm vòng qua vai, thấm trong hành lang, ứng suất và nhiệt độ đối với nền và thân đập, áp lực kéo cốt thép dọc và ngang,…
Ảnh 6: Hệ thống quan trắc trong hành lang thân đập
Công trình đầu mối hồ Bản Lải được khởi công từ tháng 10/2018, đến đầu năm 2021, giai đoạn 1 của dự án hạng mục công trình chính là đập đầu mối đã hoàn thành, vượt tiến độ 8 tháng so với kế hoạch, bước đầu giúp điều tiết lũ cho hạ du hiệu quả, an toàn. Đến cuối tháng 12/2021, hệ thống kênh chính với chiều dài 1,5km đã hoàn thành xây lắp, kênh dẫn dòng bờ trái và bờ phải đã hoàn thành 95% khối lượng. Theo kế hoạch, bước sang năm 2022, dự án hồ chứa nước Bản Lải giai đoạn 2 (hạng mục kênh mương thứ cấp) tiếp tục được đầu tư xây dựng với chiều dài 33 km với tổng kinh phí 230 tỷ đồng để hiện thực hoá việc đưa nước tưới cho các khu vực.