Khái quát Dự án trọng điểm ngành công trình giao thông

Ngày 12/01/2022, Quốc hội khoá XV đã thông qua Nghị quyết số 44/2022/QH15 về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025. Dự án có điểm đầu tại cửa khẩu Hữu Nghị, Lạng Sơn, điểm cuối tại thành phố Cà Mau. Dự án đi qua 32 tỉnh, thành phố với tổng chiều dài khoảng 2.082 km. Quá trình xây dựng tuyến cao tốc được chia làm nhiều giai đoạn, trong đó giai đoạn trước năm 2017 đầu tư xây dựng 611 km với tổng mức đầu tư 205.610 tỷ đồng, giai đoạn 2017 – 2020 đầu tư xây dựng 654 km với tổng mức đầu tư 118.716 tỷ đồng. Trong giai đoạn 2021-2025, Dự án bao gồm 12 dự án thành phần, triển khai độc lập theo hình thức đầu tư công với với tổng chiều dài 729 km, sơ bộ tổng mức đầu tư là 146.990 tỷ đồng, bao gồm các đoạn Hà Tĩnh - Quảng Trị dài 267 km, đoạn Quảng Ngãi - Nha Trang dài 353 km và Cần Thơ – Cà Mau dài 109 km.

Dự án đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đầu tư xây dựng giai đoạn 2021-2025

Công tác chuẩn bị Dự án được thực hiện từ năm 2021, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2026. Trình tự thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần được thực hiện tương tự như đối với các dự án nhóm A theo quy định pháp luật về đầu tư công.

Các mục tiêu cơ bản của Dự án bao gồm: (i) hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông có năng lực thông hành lớn, tốc độ khai thác cao, an toàn giao thông tốt; (ii) kết nối các trung tâm kinh tế - chính trị, các khu kinh tế - công nghiệp trọng yếu, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; (iii) từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ với các công trình hiện đại, tạo sức lan tỏa cao để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ở giai đoạn hoàn chỉnh, Dự án gồm 6 làn xe cơ giới, chưa kể dải dừng xe khẩn cấp, có vận tốc thiết kế 120km/h, bề rộng nền đường 32,25m. Ở giai đoạn phân kỳ, Dự án gồm 4 làn xe, với bề rộng nền đường 17m. Hầu hết nút giao của các dự án thành phần là nút giao khác mức.

Mặt cắt ngang Dự án thành phần Hàm Nghi – Vũng Án (giai đoạn hoàn chỉnh và phân kỳ)

Hội đồng Kiểm tra nhà nước và vai trò của Tổ Chuyên gia

Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 quy định rằng các công trình trọng điểm quốc gia, công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, công trình có ảnh hưởng lớn đến an toàn cộng đồng và môi trường sử dụng vốn nhà nước phải tiến hành kiểm tra công tác nghiệm thu trong quá trình thi công và khi hoàn thành thi công xây dựng công trình. Trên cơ sở đó, ngày 31/3/2021 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 512/QĐ-TTg về việc thành lập Hội đồng kiểm tra nhà nước nhằm kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất công tác nghiệm thu các công trình xây dựng và báo cáo Thủ tướng về kết quả hoạt động của Hội đồng, tình hình triển khai thi công xây dựng, công tác quản lý chất lượng và những vấn đề kỹ thuật phát sinh, các khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện các dự án.

Cơ quan thường trực hội đồng (CQTTHĐ) do Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm chủ tịch Hội đồng, thứ trưởng Bộ Xây dựng, thứ trưởng bộ quản lý chuyên ngành và lãnh đạo UBND cấp tỉnh làm phó chủ tịch, cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng và lãnh đạo một số tổ chức, cá nhân khác làm ủy viên Hội đồng. Tổ Chuyên gia là một cơ quan giúp việc cho Hội đồng, có nhiệm vụ nghiên cứu hồ sơ thiết kế, các tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật ..., nhằm đánh giá sự phù hợp của giải pháp thiết kế, giải pháp thi công, đồng thời tham gia các đợt kiểm tra hiện trường của Hội đồng nhằm kiểm tra công tác quản lý chất lượng, tình hình thi công xây dựng, nêu ý kiến về các vấn đề chuyên môn kỹ thuật, đưa ra các yêu cầu cần khắc phục và khuyến cáo để đảm bảo chất lượng công trình.

Hoạt động tại Tổ Chuyên gia

Tổ chuyên gia của 12 dự án thành phần bao gồm 25 chuyên gia có năng lực, kinh nghiệm chuyên môn sâu từ các trường đại học và các viện nghiên cứu như trường Đại học Xây dựng Hà Nội, trường Đại học Giao thông vận tải, Trường Đại học Thủy lợi, Học viện Kỹ thuật Quân sự, tổng Công ty Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải… Trường Đại học Thủy lợi có hai giảng viên - chuyên gia là PGS.TS. Ngô Trí Thường và PGS.TS. Trịnh Đình Toán thuộc Bộ môn Kỹ thuật xây dựng Công trình giao thông. PGS.TS. Ngô Trí Thường và PGS.TS. Trịnh Đình Toán là hai chuyên gia có trình độ chuyên môn sâu rộng, kinh nghiệm phong phú trong nhiều lĩnh vực như quy hoạch giao thông, lập dự án nghiên cứu khả thi, thẩm tra thiết kế và giám sát thi công các dự án đường cao tốc (ĐCT). Các giảng viên đã và đang tham gia các dự án thành phần đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng (54km), Quảng Ngãi - Hoài Nhơn (88km), Vũng Áng - Bùng (58km), Quy Nhơn - Chí Thạnh (62km), Vạn Ninh - Cam Lộ (68km), và Vân Phong - Nha Trang (88km).

Bản đồ tổng quan hướng tuyến Dự án thành phần Quảng Ngãi - Hoài Nhơn

Trong giai đoạn huy động công trường, các chuyên gia tập trung nghiên cứu hồ sơ thiết kế và các quy định kỹ thuật và đã đóng góp ý kiến đánh giá sự phù hợp của các giải pháp kỹ thuật như giải pháp về tuyến, xử lý đất yếu, ổn định nền đường, thiết kế kết cấu áo đường, thiết kế nút giao,… Các ý kiến này đã được các chủ đầu tư và tư vấn tiếp thu để nghiên cứu chỉnh sửa trong hồ sơ thiết kế.

Phiên họp đầu kỳ tại Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng

Giai đoan đầu các dự án tập trung thi công các hạng mục như xử lý đất yếu, thi công nền đường, kết cấu phần dưới các công trình… Các chuyên gia tập trung các vấn đề về quản lý chất lượng và an toàn thi công, bao gồm chỉ dẫn kỹ thuật, hệ thống quản lý chất lượng thi công, các giải pháp thiết kế, tổ chức thi công, các phương án công nghệ, an toàn lao động và an toàn giao thông.

Thi công nền đường đoạn Hàm Nghi – Vũng Áng

Phòng thí nghiệm hiện trường đoạn Quảng Ngãi – Hoài Nhơn

Giai đoạn thi công đại trà bao gồm nhiều hạng mục được thi công đồng bộ như kết cấu móng, mặt đường, các kết cấu phần trên. Với chuyên môn sâu và kinh nghiệm phong phú, các chuyên gia đã có những đóng góp có ý nghĩa, hỗ trợ đắc lực cho CQTTHĐ trong việc kiểm tra công tác nghiệm thu nhằm quản lý tốt chất lượng, an toàn lao động cũng như các mục tiêu khác của các dự án.

Đến thời điểm này, một số dự án thành phần đã hoàn thành về cơ bản và thực hiện thông xe kỹ thuật như Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Bùng - Vạn Ninh, và Vân Phong - Nha Trang với tổng chiều dài 221,5 km. Theo kế hoạch của Bộ Giao thông vận tải, toàn bộ 12 dự án thành phần thuộc dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 được tập trung đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng để hoàn thành và thông xe vào dịp cuối năm 2025.Trong chiến lược phát triển một nền kinh tế tri thức hiện đại, sự hội nhập sâu rộng của các trường đại học vào nền kinh tế và thực tiễn sản xuất là một yêu cầu tất yếu. Sự tham gia của các chuyên gia trong kiểm tra nhà nước về công tác nghiệm thu các công trình xây dựng là một bước đi theo hướng này, góp phần nâng cao uy tín và phát huy vai trò của các trường đại học đối với sự phát triển của nền kinh tế.