Khi đất nước chuyển mình trên những đường ray

Hãy tưởng tượng một buổi sáng tinh khôi, bạn bước lên chuyến tàu cao tốc từ Hà Nội để vào TP.Hồ Chí Minh. Không còn tiếng còi rền rĩ, không gian chật hẹp, chỉ còn lại sự êm ái, tốc độ và cảm giác kết nối mọi miền đất nước chỉ trong vòng sáu giờ đồng hồ.

Đó không phải là chuyện viễn tưởng. Đó là tương lai mà ngành đường sắt Việt Nam đang hướng đến – một tương lai nơi bạn, những học sinh hôm nay và những kỹ sư mai sau, chính là người tạo dựng nên kỳ tích.

Tàu đã đến ga khởi hành... còn bạn đã sẵn sàng lên chuyến hành trình tương lai chưa?

Tàu cao tốc hiện đại – biểu tượng cho giao thông tương lai ở Việt Nam

Hãy thử tưởng tượng một sáng mùa xuân, bạn ngồi trên khoang tàu cao tốc êm ru, rời Hà Nội lúc 7h sáng để ăn trưa ở TP.HCM lúc 1h chiều. Bên ngoài cửa kính, ruộng đồng, núi đồi, thành phố nối tiếp nhau chạy ngược lại. Không tiếng còi inh ỏi, không rung lắc, chỉ còn sự yên bình của tốc độ và công nghệ. Và một ý nghĩ thoáng qua trong đầu: “Chà, có khi mình là người thiết kế ra tuyến đường này thật cũng nên?”

Kịch bản ấy có vẻ viễn tưởng? Nhưng không hề. Đó là mục tiêu mà ngành đường sắt Việt Nam đang từng bước hướng đến trong giai đoạn 2030–2050. Và để đến được đó, đất nước cần những người kỹ sư trẻ – như chính bạn, học sinh cấp 3 đang phân vân chọn ngành học.

🚉 Đường sắt – trụ cột thầm lặng nhưng thiết yếu của kinh tế – xã hội

Có thể bạn đã quen với việc chọn máy bay cho hành trình xa, hoặc xe khách cho những chuyến về quê. Nhưng trên thế giới, ngành đường sắt lại đang sống lại một cách mạnh mẽ – không phải vì “hoài cổ”, mà vì nó cực kỳ kinh tế, bền vững, và an toàn.

Ngành đường sắt giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Với khả năng vận chuyển khối lượng lớn hàng hóa và hành khách trên những tuyến đường dài với chi phí thấp và độ an toàn cao, đường sắt không chỉ góp phần giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ mà còn thúc đẩy sự lưu thông hàng hóa, kết nối các vùng miền, tạo điều kiện phát triển kinh tế địa phương và tăng cường hội nhập quốc tế. Đồng thời, đây còn là phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, phù hợp với xu thế phát triển bền vững. Đầu tư phát triển ngành đường sắt chính là đầu tư vào hạ tầng chiến lược, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và cải thiện chất lượng sống cho người dân.

Quan trọng hơn, đường sắt không chỉ là vận tải – nó định hình đô thị, kết nối kinh tế vùng, và thúc đẩy sự lan tỏa công nghiệp. Những thành phố phát triển quanh ga tàu, những khu công nghiệp mọc lên ven tuyến đường sắt. Bạn có thể đi học, đi làm, thậm chí... đi chơi xuyên quốc gia, chỉ cần một chiếc vé.

🌍 Từ Châu Âu đến Châu Á – Những tấm gương “thần tốc” trên đường ray

Ở châu Âu, các tuyến như Paris – Lyon (Pháp), Berlin – Munich (Đức) hay Madrid – Barcelona (Tây Ban Nha) đều có thể thay thế hàng không nội địa. Với tốc độ 250–300 km/h, thời gian di chuyển giữa các trung tâm kinh tế được rút ngắn chỉ còn 2–3 giờ. Và quan trọng nhất: đường sắt châu Âu là minh chứng sống động cho sự kết hợp giữa giao thông hiện đại và phát triển xanh.

🇯🇵 Nhật Bản – Shinkansen: “Bullet Train” bắn vào trái tim kỹ thuật thế giới

Nhắc đến đường sắt mà không nhắc đến Shinkansen thì như ăn phở thiếu tương ớt. Nhật Bản là quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa tàu cao tốc vào vận hành từ năm 1964. Đến nay, họ đã có hơn 2.700 km đường sắt cao tốc, chạy với tốc độ 320 km/h, chính xác đến mức bạn có thể đặt đồng hồ theo giờ tàu chạy.

Điều kỳ diệu hơn? Chưa từng có một ca tử vong nào do tai nạn Shinkansen trong suốt 60 năm hoạt động.

🇨🇳 Trung Quốc – Một “Vạn Lý Trường Thành” bằng đường ray

Nếu Nhật Bản là người tiên phong, thì Trung Quốc là... người phá kỷ lục. Tính đến 2023, Trung Quốc đã xây dựng hơn 42.000 km đường sắt cao tốc, lớn nhất thế giới, kết nối toàn bộ các đô thị trọng điểm từ Bắc tới Nam, Đông sang Tây.

Họ còn đang xuất khẩu công nghệ này sang Lào, Thái Lan, Indonesia – và thậm chí cả châu Phi.

🇻🇳 Việt Nam thì sao? – Một hệ thống cổ kính đang “rục rịch” thức giấc

Quay trở lại Việt Nam. Bạn có thể đã đi tàu Thống Nhất từ Hà Nội vào Sài Gòn, và cảm nhận thấy: tàu chạy chậm... còn rùa thì lùi. Nhưng đừng vội trách – vì hệ thống này được xây từ thời Pháp thuộc, đến nay đã hơn 80 năm, với khổ đường 1.000 mm, hệ thống tín hiệu, toa xe đều đã cũ kỹ.

Tính đến hiện tại, Việt Nam có 3.143 km đường sắt, trong đó tuyến Bắc – Nam dài 1.726 km chiếm hơn nửa. Tuy nhiên, tổng sản lượng vận tải chỉ chiếm <1% hành khách và khoảng 3% hàng hóa cả nước – một con số quá khiêm tốn.

🚀 Nhưng tương lai thì đang đến – và nó đến bằng tốc độ cao!

Trong giai đoạn hội nhâp và phát triển kinh tế như hiện nay, đường sắt đóng một vai trò quan trọng trong công tác vận chuyển hàng hóa và giao thương cùng các nước khác trong khu vực. Giao thông đường sắt có một lợi thế so với các phương thức vận tải khác đó là khối lượng vận tải lớn, tạo ra năng suất cao, tạo giá trị cạnh tranh của nền kinh tế lớn. Tại các thành phố lớn, đường sắt đô thị phải trở thành xương sống của hệ thống hạ tầng giao thông vận tải đô thi. Xác định vai trò đó, định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt nước ta hiện nay đang là một vấn đề cấp thiết và đang được quan tâm đúng mức.

Ngày 19/10/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1769/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Quy hoach mạng lưới đường sắt Việt nam đến năm 2050

Mục tiêu đặt ra cho ngành đường sắt những năm tới không chỉ lớn mà còn rất… tham vọng – và đầy hứa hẹn:
Từ nay đến năm 2030, Việt Nam dự kiến “trình làng” thêm 9 tuyến đường sắt mới, tổng chiều dài ước đạt 2.362 km – như một cú hích lớn vào hạ tầng giao thông quốc gia. Xa hơn nữa, tầm nhìn đến năm 2050 là phải hoàn thiện hệ thống hơn 9.000 km đường sắt, bao gồm đủ thể loại: đường sắt tốc độ cao, metro hiện đại, và cả những tuyến kết nối cảng biển, cửa khẩu quốc tế. Có thể nói, Việt Nam đang dần vẽ lại bản đồ đường sắt bằng những nét bút đậm, dài và… rất táo bạo!

Hiện tại, nhiều tuyến trọng điểm đã “lên ga” chuẩn bị khởi hành:

• Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Giai đoạn 1 dự kiến triển khai hai đoạn đầu là Hà Nội – Vinh và TP.HCM – Nha Trang, với tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h – nhanh gấp 10 lần xe máy đi chơi lễ! Tổng mức đầu tư được Quốc hội “duyệt sơ bộ” khoảng 67 tỉ USD – một con số khổng lồ, nhưng cũng là khoản đầu tư xứng đáng cho tương lai hạ tầng quốc gia.
• Tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng: Đây là “tam giác vàng” nối liền biên giới, thủ đô và cảng biển. Tuyến này dùng khổ đường sắt tiêu chuẩn quốc tế (1.435 mm), sẵn sàng phục vụ cả tàu chở khách lẫn tàu hàng xuyên biên giới.
• Tuyến TP.HCM – Cần Thơ: Được kỳ vọng sẽ giúp miền Tây “lên đời” về giao thông, tuyến này không chỉ phục vụ hành khách mà còn mở ra cơ hội lớn cho logistics, giúp gắn kết vùng đồng bằng sông Cửu Long với trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước.

Với bề dày lịch sử gần 150 năm với mạng lưới trải dài trên 34 tỉnh, thành phố, đường sắt Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn chưa từng có để phát triển.

🎓 Vì sao bạn nên chọn ngành Công trình Giao thông, chuyên ngành Đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị?

Nếu bạn từng cho rằng ngành giao thông chỉ là “làm cầu, đổ đường”, thì hãy thử tưởng tượng mình đang góp mặt trong một dự án tầm cỡ quốc gia – nơi đoàn tàu lướt đi với tốc độ 350 km/h từ Hà Nội vào TP.HCM chỉ trong vòng 6 tiếng. Đó không còn là viễn tưởng nữa, mà là hướng đi chiến lược mà Việt Nam đang chuẩn bị thực hiện.

💡 Đường sắt tốc độ cao là một bước ngoặt hạ tầng:
Chính phủ Việt Nam đang xúc tiến tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với chiều dài hơn 1.500 km, tổng mức đầu tư hơn 67 tỉ USD, chia thành nhiều giai đoạn. Đây sẽ là dự án kỹ thuật – tài chính lớn nhất lịch sử hạ tầng Việt Nam. Chuyên ngành Đường sắt tốc độ cao sẽ là “đầu tàu” để chuẩn bị nhân lực chất lượng cao cho công cuộc đó.

🚄 Học gì trong chuyên ngành này?
Bạn không chỉ học cách thiết kế đường ray hay đoàn tàu – mà học cả một hệ thống phức hợp gồm:

• 📐 Thiết kế và thi công tuyến đường tốc độ cao (trên cao, ngầm, hầm xuyên núi…)
• 🔧 Cấu trúc nền móng, ray, cầu cạn – chịu lực ở tốc độ rất cao
• ⚙️ Kết nối nhà ga, depot, các công trình phụ trợ
• 💻 Công nghệ điều khiển, tín hiệu hiện đại (CBTC, ERTMS…)
• 💸 Quản lý dự án, tài chính – kinh tế vận hành đường sắt cao tốc
• 🌍 Và cả kiến thức liên ngành như môi trường, quy hoạch giao thông, tích hợp đô thị – giao thông.

🌍 Cơ hội không chỉ trong nước:
Hàng chục quốc gia đã có hoặc đang phát triển đường sắt tốc độ cao – Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, châu Âu… Việt Nam là thành viên mới, rất cần kỹ sư trẻ có tư duy toàn cầu, ngoại ngữ tốt, và nắm vững công nghệ. Bạn hoàn toàn có thể học tiếp, làm việc tại các tập đoàn lớn như Hitachi, Siemens Mobility, Alstom, hoặc các nhà thầu EPC quốc tế.

📈 Tương lai nghề nghiệp rất rộng mở:

• Tham gia quy hoạch, thiết kế, thi công tuyến Bắc – Nam tốc độ cao
• Làm việc cho các Ban Quản lý, tổng công ty đường sắt, tư vấn trong và ngoài nước
• Học cao học ở Nhật, Đức, Hàn… (nơi có mạng lưới đường sắt cao tốc hiện đại)
• Làm chuyên gia về giao thông bền vững, hạ tầng xanh trong thời đại chuyển đổi số và kinh tế carbon thấp.

🏫 Bộ môn Công trình Giao thông – Trường Đại học Thủy lợi: Điểm khởi đầu vững chắc cho hành trình kỹ sư

Có thể bạn đang tự hỏi: “Học ngành Công trình Giao thông thì nên học ở đâu để vừa vững chuyên môn, vừa nhiều cơ hội thực tế?”

Một trong những địa chỉ hàng đầu chính là Bộ môn Công trình Giao thông – Trường Đại học Thủy lợi, trực thuộc Khoa Kỹ thuật Xây dựng. Với bề dày truyền thống đào tạo và đội ngũ giảng viên tâm huyết, nơi đây đã đào tạo ra hàng nghìn kỹ sư cầu đường đang làm việc tại các công ty, tập đoàn trong nước và quốc tế.

✅ Tại đây, sinh viên sẽ được:

• 📚 Học theo chương trình đào tạo luôn được cập nhật – bám sát nhu cầu của thị trường, tích hợp kiến thức hiện đại và công nghệ tiên tiến như mô hình BIM, thiết kế số, mô phỏng công trình.
• 👷‍♂️ Được giảng dạy và hướng dẫn bởi các thầy cô giàu kinh nghiệm thực tế – nhiều người từng tham gia thiết kế, tư vấn cho các dự án metro, cầu vượt, đường sắt cao tốc hay các tuyến giao thông trọng điểm quốc gia.
• 🏗️ Tham gia thực tập tại các công trình lớn – từ công trường metro dưới lòng đất đến những cây cầu vượt cao hàng chục mét, qua đó kết nối với mạng lưới doanh nghiệp và kỹ sư dày dạn kinh nghiệm.

🎯 Không chỉ là nơi học tập, đây còn là nơi ươm mầm những ước mơ công trình – nơi bạn có thể nuôi dưỡng khát vọng góp phần xây dựng những tuyến đường, cây cầu, tuyến metro... mang tầm vóc quốc gia và dấu ấn kỹ sư Việt.

✨ Lời kết: Tàu sẽ chạy – nhưng cần người đặt đường ray

Tàu có thể chạy 350 km/h. Công nghệ có thể hiện đại đến mức tự động hóa toàn bộ. Nhưng mọi công trình – dù vĩ đại đến đâu – cũng bắt đầu từ bàn tay và khối óc của những người kỹ sư. Và người đó có thể chính là bạn.

Ngành đường sắt Việt Nam đang thức giấc sau một thời gian dài ngủ yên. Những dự án thế kỷ, như tuyến cao tốc Bắc – Nam, đang chuẩn bị lăn bánh. Đây không chỉ là cơ hội nghề nghiệp – mà là cơ hội để góp mặt trong một cuộc chuyển mình lịch sử.

🎓 Hãy chọn ngành Công trình Giao thông, chuyên ngành Đường sắt tốc độ cao – nếu bạn muốn mình là người vẽ ra những đường ray đầu tiên cho tương lai.
Vì tương lai không chỉ di chuyển bằng bánh xe, mà sẽ băng băng lướt tới trên những tuyến đường sắt hiện đại, an toàn, và bền vững – do chính bạn thiết kế.

Bộ môn Công trình Giao thông